AVENAHAR EDUCATIE: Blogs

INHOUD
Maria Magdalena - wie is zij voor jou?
Het rode kleed van Maria
Mantra van de 108 namen van Maria
Maria Magdalena, een boetvaardige zondares?
Hymne op de Universele Vrouwe, Godin
Maria -de christelijke interpretatie voorbij
Wintertijd: zonnewende, rendieren, de Beermoeder, de 13 nachten

MARIA MAGDALENA – WIE IS ZIJ? WIE IS ZIJ VOOR JOU?

tentoonstelling MM Catharijneconvent, Utrecht, 2021

Aan het einde van de tentoonstelling Maria Magdalena in het Catharijneconvent te Utrecht, die door de overweldigende belangstelling inmiddels is verlengd tot en met 9 januari 2022, mag je als bezoeker laten weten wie MM voor jou is. Dat doe je door een wit muntje te werpen in één van de doorzichtige lange smalle buizen met daarboven de benamingen: krachtige vrouw, wonderdoener (healer!) Apostel der apostelen, spiritueel ingewijde, mystica, apostel der apostelen, bekeerde zondares (al dan niet boetvaardig), geliefde van Jezus, kroongetuige

“Krijg ik maar één muntje?”, riep ik bij de kassa. Ik had de buizen al op een video voorbij zien komen en wist dat ik muntjes in alle buizen wilde gooien, alle behalve één natuurlijk: boetvaardige zondares.

Maar ik moest kiezen. En dat voelt raar. Is iemand altijd alleen maar één iets of iemand? Kan iemand niet meerdere rollen hebben, meerdere functies hebben uitgeoefend?

Na Maria, de moeder, heeft nu ook Maria Magdalena een heel eigen tentoonstelling. Hulde aan de initiatiefnemers want inderdaad, het is de hoogste tijd. De hoogste tijd dat er expliciet aandacht wordt besteed aan belangrijke en moedige vrouwen, die eeuwenlang een voetnoot in de (bijbelse) geschiedenis waren.

De tentoonstelling, aldus Trouw, laat een indrukwekkende variatie aan historische, moderne en eigentijdse werken zien. En dat levert bepaald geen eenduidig beeld op. Al die verschillende perspectieven op Maria Magdalena hebben hun plek gevonden in de verbeelding van de mysterieuze Bijbelse vrouw, laat het Catharijneconvent zien"; en de Telegraaf meent: Catharijneconvent zet miskende Maria Magdalena in spotlicht".

Waarom juist nú een tentoonstelling over Maria Magdalena? Conservator Lieke Wijnia legt uit waarom de tijd daar rijp voor is: “Maria Magdalena houdt de gemoederen al 2000 jaar bezig, “aldus de tekst op de website van het museum. Ze heeft vele gezichten, ze is mysterieus. Wat men haar toedicht gaat van kroongetuige, via zondares tot feminist. Ze wordt, aldus het museum, “geassocieerd met de vermenging van seksualiteit, sensualiteit en zonde; een baken van hoop en een feministisch icoon. En was ze nu wel of niet getrouwd met Jezus?” – smoorverliefd zelfs, verderop in een van de wervende teksten. “Wij zijn benieuwd: wie is Maria Magdalena voor jou? Een vrouw van lichte zeden, de apostel der apostelen of misschien wel de echtgenote van Jezus?”

Wat is de beeldvorming door de eeuwen heen over deze mysterieuze vrouw? Dat is, als ik de aankondiging begrijp, de insteek van deze tentoonstelling. Aan de hand van topstukken uit de eigen collectie en een paar bijzondere bruiklenen uit andere, soms buitenlandse, musea – vanaf de 11^e eeuw tot de meest moderne van vandaag de dag. Wat zie je als je oog in oog met MM staat?

Wie is jouw Maria Magdalena? nodigt Lieke Wijnia, de conservator, ons dan ook uit. Oftewel, welk beeld van deze vrouw met de vele gezichten spreekt ons het meeste aan?

Die vele gezichten trekken aan ons voorbij als we door de tentoonstelling lopen.

De tentoonstelling is zéér educatief, met verschillende video-opnamen tussen de kunstwerken, hedendaagse beeldende kunst en producten uit de populaire cultuur in, waarin coryfeeën hun theorieën uit de doeken doen en hun meningen uiteenzetten. Manuela Kalsky, hoogleraar Religie & Samenleving, Paul van Gent, hoogleraar Kerkgeschiedenis, Herman Pley, cultuurhistoricus, Jacob Slavenburg, cultuurhistoricus en Annine van der Meer, auteur, godsdiensthistoricus. Herman Pley mag de spits afbijten, de tentoonstelling ‘openen’, ons uitnodigen Maria Magdalena te leren kennen.

Allen geven aan hoe ze Maria Magdalena zien, waarbij ze zich ondersteunen door verschillende bronnen.

Er valt, kortom, veel te beluisteren, te horen en te zien.

Op die manier informeert het museum ons over de vele manieren waarop er werd en wordt gekeken naar Maria Magdalena. En, zoals de aankondiging aangeeft, dat is een heel spectrum. “Maria Magdalena is steeds een spiegel van de tijd.” Dat is een interessante uitspraak, van de conservator, want dat heeft best consequenties.

Wat trekt er aan ons voorbij aan ‘gezichten van de Magdalena’. Waar te beginnen? Wat mij opvalt, als ik door de zalen ga, is dat, waar de geïnterviewde wetenschappers soms ferme taal spreken, de tentoonstelling zelf aan de brave kant blijft, alles blijft – natuurlijk? - keurig binnen de christelijke interpretatie.

Tranen van berouw

Zelfs als ze rouwt, bij het kruis, huilt ze niet alleen tranen van verdriet, maar ook van berouw. Het staat er gewoon, in het begeleidend tekstje aan de muur. Tot twee keer aan toe:

“Ze huilt tranen van verlies én berouw. […] tranen als voorbeeld voor gelovigen die hun leven willen beteren.” (schilderij van Van Oostsanen)

“De tranen van MM laten haar verdriet om Jezus zien, maar benadrukken ook het berouw dat ze voelt over haar zonden” (betraande MM, beeldje (deel van een groter kunstwerk, eind 15^e eeuw).
   Jacobus van Oostsanen, circa 1529, het tranendal van MM
Een tranendal, ja, net als het leven op aarde, zo’n tranendal. En als je maar veel genoeg huilt, van berouw dan, word je beloond met een ontmoeting met de verrezen Jezus.

Dat MM huilt om haar Yeshua lijkt mij begrjjpelijk, maar van berouw? Waar haal je dat vandaan? Welk berouw? Waarom? Is het niet inmiddels duidelijk dat ze níet de boetvaardige zondares is waarmee de Roomse Kerk haar eeuwenlang heeft bezoedeld, maar juist de Apostel der apostelen, nu ook erkend met een officiële kerkelijke feestdag, op háar dag: 22 juli?

Dus vanwaar zo’n tekst naast zo’n schilderij? Is dit de interpretatie van de schilder? Zo ja, moet daar dan niet eens een schrijven van het museum bij, van de samenstellers van deze tentoonstelling?

Graag zet ik hier de Bewening van Gerard David, midden 15^e/begin 16^e eeuw (National Gallery, Londen) naast. Hier zie je hoe Maria Magdalena Yeshua liefdevol verzorgt, waarbij zij zijn voeten aanraakt.

De kleuren van Maria Magdalena

We zien dat rood aan Johannes wordt gegeven. Zo meende ik op het schilderij van Van Oostsanen (“      “MM als een 16^e eeuwse fashionista, in een vlammend rode jurk met een gouddraad bestikte onderrok”)MM te hebben gevonden in de in het rood geklede persoon die achter een geknielde moeder Maria zit en haar handen liefdevol op haar schouders legt. Dat déze persoon MM is en niet de geknielde dame in goudbrokaat. Maar dat klopt natuurlijk niet, zoals een vriendelijke geestelijke die meeluistert met mijn betoog mij ook aangeeft; en MM wordt ook op een schilderij verderop in het goudbrokaat afgebeeld en de persoon in het rood is Johannes.

Zo zien we Johannes op verschillende schilderijen terugkomen: gekleed in het rood. Op de vaste expositie van het museum hangt een schilderij waar de jongeling opnieuw schittert in het rood. Daarnaast is hij aan de voorzijde zo breed van omvang dat je denkt dat die persoon zwanger is. Bovendien heeft hij zijn gordel in een isisknoop gebonden. Natuurlijk is dit Johannes maar wel met verschillende kenmerken van MM. Ook een manier om iemand uit het bewustzijn te schrijven……
Abraham Bloemaert, 1629.
Op dit schilderij is MM ook te zien in het goudbrokaat. Johannes staat ook hier achter Maria de moeder, ondersteunt haar, hij is gekleed in de rode mantel. Vaste collectie van het museum, Noord-Nederland, eind 15^e eeuw. “Kruisdood van Christus met stigmatisatie van Franciscus”.
Gelukkig wordt MM op deze schilderijen geschilderd als een voorname lady van de 16 eeuw. Dat is op veel plaatsen wel anders. Als het om MM gaat, is veel geoorloofd. De pure MM bijvoorbeeld, want zó houden we ook van haar: puur, zuiver, gezuiverd – van die zonden, weet u nog wel.

“Haar naaktheid staat voor het nieuwe leven dat ze als gelovige vrous begint. Het symboliseert de spirituele puurheid die voortkomt uit boetedoening en vergeving “.(Godfried Schalcken, eind 17^e eeuw).

Ooit zo’n schilderij gezien van, pak hem beet, Petrus, als hij zich heeft bekeerd tot ‘een gelovige” Alsof joden niet geloofden voordat ze volgelingen van Yeshua werden. Was MM een atheïste dan? Geloofde ze niet, als joodse vrouw? Het is een white male gaze en netjes binnen wat mag, er wordt met witte mannelijke westerse ogen geschilderd én gekeken op de tentoonstelling, getuige de (onbewuste) vooringenomen termen.

Verder over de kleur rood: Mieke Vulink, mystica heeft een mooi verhaal bij een icoon van een in het rood geklede MM. Ze verhaalt zelfs dat MM naar Zuid-Frankrijk is gereisd: iets wat niet veel deskundigen durven uit te spreken. Helaas valt haar interpretatie ook keurig binnen de christelijke interpretaties.

De kleur rood verwijst volgens haar namelijk naar het lijden van Christus. Net zoals de druiventros bij het beeld van Maria in mijn dorp dat het kindje Jezus omhooghoudt, de passie van Christus betekent. Die stevige en expliciete nadruk op de zoon van de moeder Gods is de kern van het Romeinse christendom. Zo ga je ook “door Maria naar Jezus”.

kunstenaar: mij onbekend. Hier MM bij het kruis, met haar groene kleed en rode mantel.
Soms wordt Maria Magdalena consequent in knielende of liggende, in berouwvolle positie afgebeeld: haar berouw overtreft haar verdriet, dat is bijvoorbeeld tezien in onderstaande schilderingen van de statsie die ik zag in een van de katholieke kerken.

In de traditionele verhaaltraditie van de katholieke kerk, wordt Maria Magdalena nog altijd geportretteerd als de boetvaardige zondares en heeft de apostel Johannes haar titel EN haar kleuren overgenomen. Hij is degene die Yeshua aanraakt, dicht bij hem staat, in het rood gekleed of zelfs in het groen en rood, zij wordt boetvaardig, onderdanig, en op afstand afgebeeld.
Keulen, 2^e helft 15^e eeuw. MM beweent de overleden Jezus. Volgens de begeleidende tekst duidt haar houding erop dat zij “tot zijn directe naasten behoort”. Wie oren heeft om te horen…..

Vreemd genoeg zien we hier een schilderij, waar de persoon die geheel gekleed in het rood, geknield voor de dode Yeshua, liefdevol zijn hand vasthoudt – wat in de joodse gebruiken duidt op een intieme, familiale relatie - nu wél als MM wordt opgevoerd. Terwijl er over Johannes juist altijd wordt gezegd, dat hij er als jongeling heel vrouwelijk uitziet……. Verwarrend hoor.

Is MM de boetvaardige zondares?

Boetvaardig, een nogal ouderwets woord, dat jong publiek mogelijk niet zal aanspreken, je doet boete, in dit geval heeft Maria Magdalena boete gedaan omdat ze heeft gezondigd. Maar zijn wij niet allen zondaren? Niets nieuws toch onder de zon? Niets uitzonderlijk toch? Ik neem aan dat de overige apostelen, waarvan we er twaalf kennen, toch ook allemaal hun zondig leven achter zich hadden gelaten? Want waar lezen we over de boetedoening en het afstand doen van wereldlijke bezittingen van de mannelijke apostelen? Oh, zij waren vissers? Niet allemaal, als je er al van uitgaat dat dit geen symbolische betekenis had. Maar je leest dit soort dingen toch niet over de mannen die Jezus volgden? Waarom die nadrukkelijke aandacht voor deze vrouw? Vanwaar zoveel aandacht voor Maria Magdalena als ‘boetvaardige zondares’?

Vrouwen als MM waren rijk en daarmee steunden en ondersteunden, nee, onderhielden zij Yeshua en de groep rondom hem. Dus doe me een lol en hou eens op met die eenzijdige en nergens op gebaseerde fantasieën over een deemoedige MM die haar luxe zondige leventje heeft opgegeven, immers Jezus heeft zeven demonen uit haar verdreven? Ik merk dat het me behoorlijk stoort, al die vooroordelen nog steeds over Maria Magdalena, gevoed door fantasieën, die ontspruiten uit de verbeeldingswereld van de kunstenaars. Dus voordat u gaat zeggen: je verzint maar raak, kijk dan eens naar de geaccepteerde geschiedenis, kerkelijk dogma over MM: een en al fantasie!
Temeer daar het Vaticaan zélf haar eerst al als apostel der apostelen heeft bestempeld, gezegd zelfs dat ze geen prostitué was, dat dat ‘een misverstand’ was, er waren namelijk per ongeluk twee Maria’s uit de bijbel door elkaar gehaald; en daarna is 22 juli, haar feestdag, door het Vaticaan ingesteld als officiële kerkelijke feestdag.En toch blijven we maar spreken over Maria Magdalena als lichtekooi, in plaats dat we disclaimers plaatsen bij de grote verscheidenheid aan schilderijen waarop zij nog steeds als zodanig wordt afgebeeld. Maria was ‘een gevallen vrouw’. Jammer dat het museum toch nog die vraag opwerpt of ze een vrouw van lichte zeden was. Het is toch klip en klaar dat Maria Magdalena geen prostituee was, dat dat geen gegeven was, geen feit, maar een verhaal, naar ik ergens lees zelfs door een misverstand (zullen we dan maar zeggen) door een paus, een paar eeuwen na de dood van Yeshua (Jezus). Ik heb het even nagezocht: Gregorius de Grote, 591, in een preek. Zij is opnieuw de apostel der apostelen en nu is ook haar dag, 22 juli, officieel tot christelijke feestdag vastgesteld – natuurlijk was deze dag voor veel mensen al veel en veel langer een belangrijke datum.
''Het idee, dat je door boete te doen weer op een goed blaadje kan komen, spreekt christenen aan. Daar is het hele christendom op gebouwd: vergiffenis van je zonden.'' Legt Sanne Frequin uit. Dát is de rol die MM mag spelen in het christendom, óók al is ze de apostel der apostelen, óók al is ze dan geen prostituee meer (althans, voor de meesten): ze is een boetvaardige zondares, immers: heeft Jezus niet wel 7 demonen uit haar ? Ze heeft boete gedaan, is gezuiverd, en nog vrouw ook, wat wil je meer? Wat een prachtig voorbeeld.

'De problematische figuur van Magdalena weerhoudt bijvoorbeeld Renaissance-vrouwen er niet van om zich te laten afbeelden als een boetvaardige vrouw.' Zegt Sanne Frequin ook. En dat is dus nog altijd het beeld van MM dat wordt gekoesterd.
Wat me dus stoort, zijn de begeleidende teksten op de bordjes naast de kunstwerken. Wat te denken bijvoorbeeld van de tekst bij het schilderij waar Maria Magdalena wellicht in extase is? )1699, kunstenaar onbekend, bruikleen de Fundatie, Zwolle). Heel neutraal beschrijft de tekst dat de schilder mogelijk het moment heeft willen weergeven waarop Jezus de zeven demonen bij haar uitdrijft. In de eerste eeuwen na Christus worden deze demonen al (!) geïnterpreteerd als symbolen van losbandigheid (door wie wil ik dan graag weten) en in de dertiende eeuw ook als de zeven hoofdzonden. (en de tijd daartussen?).

Met geen woord probeert het museum een en ander gnostisch te duiden. Waarom niet? Het Evangelie van Thomas ligt open in meteen de eerste zaal van de tentoonstelling. Weliswaar met de tekst waarin Jezus verkondigt dat als je als vrouw man wordt gemaakt – door hem dus – je in staat bent dit Koninkrijk der Hemelen te betreden.

Is er sprake in de beeldvorming naar MM van ‘en vermenging van seksualiteit, sensualiteit en zonde’? Is deze ver-beeld-ing dan wat we daarmee bedoelen?
foto David LaChapelle

In dit portret zien we een zwaar opgemaakte Maria Magdalena, klaar om aan het werk te gaan zou je zeggen, compleet met opgespoten lippen. Ik vind het een ordinaire Maria Magdalena, zeker in vergelijking met andere ver-beeld-ingen. Toch zit er een boodschap in. Waar Frequin het heeft over “[…] achter haar een duistere figuur waarvan alleen de silhouet zichtbaar is [..]”, een nogal ongelukkige uitdrukking en het geheel duidt als “ de vader, de dochter en de heilige geest.' – in die volgorde; en we al blij zouden kunnen zijn met het feit dat er gesproken wordt over de dochter, zie ik ook de mudra, de betekenisvolle handposities, waar Yeshua vaak mee wordt afgebeeld (immers, alleen mannen spraken?). Hier is het MM die gaat spreken: hoor! De man achter haar is zwart. Eindelijk. Denken we dan meteen aan Judas? Vast wel, want ook hij wordt vaak als boosdoener, dus zwart, in de white male gaze verbeeld. Is dit de vader? Nee natuurlijk niet! Onzin. De man houdt de Duif vast en MM houdt haar hand op zodat zijn hand en de duif daarin rusten. Hij staat achter haar omdat hij haar steunt, ondersteunt. MM gaat spreken, hij houdt de Wijsheid op. Een prachtige samenwerking. De titel van deze foto, gemaakt door David LaChapelle luidt: Mary Magdalene Receives the Holy Spirit (2018). Natuurlijk hoeft MM de Duif niet te ontvangen, de Duif is het symbool van Wijsheid, van Sophia. MM ís de tweede Sophia, zo werd zij door de gnostici gezien. MM ís de Duif. Wij hoeven de Wijsheid niet te ontvangen ‘van de Vader’. En natuurlijk is zij naakt, net zo goed als hij naakt is. De nieuwe Eva, de nieuwe Adam, puur, zuiver, een fris begin.

   Mooie krachtige sensuele Maria van Egbert Modderman, maar we missen wel haar typerende kleur: rood.
Kiezen

Aan het einde van de tentoonstelling mag je dus kiezen uit die rij van ‘kwaliteiten’ of hoedanigheden:

Doordat je maar één muntje krijgt, kan je dus niet aangeven dat zij de Apostel der apostelen was en daarom (ook) kroongetuige was. Dat ze daarnaast een ingewijde was en ook een genezeres (wonderdoener). Vanzelfsprekend was MM een krachtige vrouw en de geliefde van Yeshua en meer dan dat, ze was zijn echtgenote.
Opmerkelijk is de gulle keuze voor ‘krachtige vrouw’, maar ik weet niet goed of dat nu betekent dat mensen niet verder willen gaan dan MM een krachtige vrouw noemen of dat ze haar misschien ook een mystica of een ingewijde hadden willen noemen.
Ik had dus overal muntjes in willen gooien (met uitzondering natuurlijk van die bekeerde zondares), want alleen zó doe ik recht aan wie MM was – en is, voor ons vrouwen en mannen van nu.

               24 juli 2021                                                                  20 aug 2021

Opvallend genoeg liggen er nog heel wat muntjes voor de keuze bekeerde zondares. Hoe is het mogelijk? Dan heb je toch echt niet goed opgelet. Of je bent heel stoïcijns (op de verkeerde manier!)

Maria Magdalena reclaimed
Er zijn andere ver-beeld-ingen. Zoekend op Internet kwam ik deze opname tegen, mogelijk uit een film?
   Hieruit spreekt verbinding, liefde, betrokkenheid. Zó kan het dus ook.

Tegenwoordig zijn er zó veel bronnen te raadplegen om meer te weten te komen over Maria Magdalena. De bijbel heeft niet langer het laatste woord. Dus nee, Maria was niet van Magdala, zij was Maria van Bethanië, diezelfde en haar titel was: De Magdalena, de Toren. Magdalena was een verbastering van Maria Migdal Eder.

Spinello Aretino (Arezzo), Processiebanier; broederschap van St. Maria Magdalena, rond 1395

Worden er bij Maria Magdalena zeven demonen uitgebannen? Maria Magdalena maakt, als zij de opgestane Yeshua ontwaart in ‘de tuin’- een symbool op zich - de hemelreis. Ze krijgt een visioen waarin ze via de zeven treden, de zeven sferen, ópgaat in het Ene. Ook daarvóór is zij door training en onderricht door het ‘Ken Uzelve’ gegaan, vandaar dat Yeshua over haar zei dat zij ‘het Al’ kende. Op zich is deze reis niet uniek voor MM alleen. Alle adepten uit de mysteriescholen gingen door dit proces, maakten deze reis, óók Yeshua, uit de stam van David.

De ‘deemoedige’ geknielde MM die zijn voeten wast? Ja, Maria Magdalena waste de voeten van Yeshua en wellicht droogde zij deze ook met haar haren, hoewel me dat echt wel onhandig lijkt; én zij zalfde hem en dit was een ritueel dat een aanstaande koningin-priesteres deed bij een aanstaande koning: hem zalven tot koning. Daar was dus niets onderdanigs aan en alle schilderijen en andere kunstwerken die haar in die liggende positie aan de voeten van een Jezus die welwillendop haar neerkijkt, poseren; óók die ‘interessante’ moderne verbeelding van Davvid LaChapelle (My Homeboy: anointing, 2003 ) met Maria Magdalena in rood ondergoed en met rode hakken (moet dát de verbeelding van sensualiteit en sexualiteit zijn?) en een Jezus, die weliswaar op een stoel in de keuken zit maar vervolgens totaal niet verbonden is met de vrouw die deze handeling bij hem verricht, maar intussen lijkt mij zo, in de hemel bij zijn vader verkeert, in hogere sferen, al deze werken halen MM neer en zetten dus die verkeerde voorstelling van zaken voort.
Ja, MM was de geliefde én de echtgenote van Yeshua, iets dat het museum wel in haar aankondiging als vraag opneemt maar waarover niets terug te vinden is op de tentoonstelling (op de buis ‘geliefde van Jezus’ aan het einde van de expositie na). Zij was de levenspartner van Yeshua en zij sloten het Heilig Huwelijk. Zij was een Nazoreense priesteres – Jezus was niet van Nazareth maar een Nazorener (ook Nazareners genoemd) – en zij kleedde zich in die kleur: rood. Gelukkig laat het museum de tekst van Philippus zien, waarin MM de levenspartner van Yeshua wordt genoemd.
   Dervaig, Isle of Mull, Schotland, glas-in-loodraam, Kilmore Church, Stephen Adem (19^e eeuw)
Zij was zwanger toen hij met geweld werd gedood en vluchtte, met een aantal andere volgelingen, eerst naar Egypte en daarna naar Zuid-Frankrijk. In beide gebieden hadden zij beschermers, Joden die daar woonden.

MM was in de eerste eeuwen bekend als de apostel der apostelen Thomas van Aquino noemde MM apostel der apostelen!), net als vrouwen binnen de groep rond MM en Yeshua onderwezen (predikten), rondreisden, schreven, profeteerden, verzorgden en heelden – in de eerste eeuwen van de nieuwe jaartelling dus (onze jaartelling, die een christelijke is, gebaseerd op het overlijden van Jezus, waardoor elk jaar een jaar ‘na Christus’ is.). Daarna werden de vrouwen er systematisch en consequent uitgewerkt, uit de zich nog steeds uitvindende Romeinse katholieke kerk, de gemeenschappen verspreid over de oude wereld en de landen van West-Europa.
Veelzeggend is dat in de oosters-orthodoxe kerken (na het schisma van die ene Katholieke Kerk, kregen we de Romeinse katholieke kerk, de westerse stroming, en de Grieks- en Russisch-orthodoxe kerk, de oosterse stroming) MM altijd de apostel der apostelen is geweest en nooit als prostitué is gezien. Hier geldt zij als een mirredrager – ze was een van de vrouwen die naar het graf van Yeshua gingen om het lichaam te balsemen - en gelijkwaardig aan de apostelen. Waarom daar wel en hier nog steeds niet, vraagt Stefan Kuiper zich af in de Volkskrant.
Want ondanks de veranderingen, blijft het maar dooretteren, óók op deze tentoonstelling die zich in mijn opinie fermer had moeten uitspreken: “MM is dus géén vrouw van lichte zeden, ze is ten onrechte eeuwenlang door de Romeinse katholieke kerk voor prostituee uitgemaakt, maar wie is ze dan wel? We gaan deze krachtige vrouw, deze mystica, deze genezers nader bekijken en zullen de ontwikkelingen met behulp van diverse kunstuitingen laten zien.” Iets dergelijks, wat een krachtig statement zou dat zijn geweest. Wel een gemiste kans.

En nu ga ik het verslag van Annine van der Meer lezen : )

The Magdalen, atelier Meester van 1518, vóór 1524, The National Gallery, Londen (via Museum Catharijneconvent)

Bronnen

Annine van der Meer, MM ontsluierd

Annine van der Meer, de Zwarte Madonna (en haar dochter MM)

Annine van der Meer, van Sophia tot Maria

Margaret Starbird, De vrouw met de alabasten kruik

Margaret Starbird, MM, bruid in ballingschap

Danielle van Dijk, MM uit de verf

Karin Haanappel, herstoryofart. https://www.kunstgeschiedenisacademie.nl/online-lezing-maria-magdalena-door-karin-haanappel/

Stefan Kuiper, Dubbele boodschap, VK 13.8.2021

Sanne Frequin, Smoorverliefd op Jezus óf powervrouw Lady Gaga? Dit zijn de vele gezichten van Maria Magdalena, NPO Radio 1, 29 juni 2021 17:00

https://www.guioteca.com/mitos-y-enigmas/la-enigmatica-maria-magdalena-santa-prostituta-o-esposa-de-jesus/

Fragment of a fourth-century text of the apocryphal Dialogue of the Savior, in which Mary Magdalene is a central figure (bron: Wikipedia)

@ Lida van de Water, 26.8.2021

HET RODE KLEED VAN MARIA

Tijdens een excursie naar de Tankenberg in Overijssel zag ik dit beeld van Maria in een café in De Lutte. Zó had ik Haar nog nooit gezien. Ik voelde meteen een band met deze Maria. Het resoneerde van top tot teen in mijn lijf. Want ik zag daar een Maria waarvan ik meteen voelde: met jou wil ik zijn! Ik zag hier een majestueuze mooie vrouw in koninklijke kracht. Het haar los, het kleed zwierig om haar heen. Ze draagt een toeter van een hoofddeksel dat hoge status verbeeldt. Ze heeft haar rechterhand in een mudra. Dit was nog eens een andere Maria! Met haar maakte ik de verbinding die ik eerder niet kon maken met Maria. Deze Maria is de Soeverein, de Geliefde, de Koningin. Zij gaat je voor. Zij spiegelt zich in mij en ik mag me in Haar spiegelen. Zij is Moeder in al Haar schoonheid en glorie. Zij is gevuld met Kracht en met Gratie. Ik viel als een blok voor Haar.

Het beeld in de Lutte was de laatste drempel die ik nodig had om me echt in Haar te gaan verdiepen. Jarenlang stond ik hierin alleen: Maria resoneerde niet bepaald in de godinnenbeweging. Maria staat inmiddels in veel bredere kring in de belangstelling. Als Vrouwe van Alle Volkeren wordt zij door steeds meer mensen herkend als de Universele Vrouwe die staat in een oeroude traditie, die ver teruggaat in de geschiedenis.

De herstory die nu al enkele jaren de aandacht krijgt, heeft ook invloed op het verhaal van Maria. Vrouwen willen hun eigen geschiedenis weten en gaan op zoek naar de gaten in de bestaande geschiedschrijving. Vrouwen willen de waarheid weten over Maria, ze voelen zich met haar verwant. Ze voelen, intuïtief, dat ze meer is dan een heilige en dat er meer aspecten met haar verbonden zijn.

2017 was hét Mariajaar: overal zag je activiteiten over haar, zoals een tentoonstelling in het Catharijneconvent in Utrecht en een Mariacongres in Tilburg. De primeur met een tentoonstelling in 20111 over Maria ligt bij museum Flehite in Amersfoort.

Maar hoe zit het nu met dit beeld? En wat is er met dat rode kleed? Ik ben er inmiddels achter dat dit niet Maria is maar Maria Magdalena.

Er is inmiddels ook meer belangstelling voor Maria Magdalena – terwijl zij zich al veel en veel langer mag verheugen in aandacht van een aantal mensen waaronder Ton de Kroon. Het blijkt dat zij een belangrijke rol had in het gezelschap van rabbi Jeshua. Daniëlle van Dijk schrijft daar op dit moment ook over in haar boeken. De Maria Magdalena die we vinden op kunstwerken van Renaissanceschilders en Vlaamse Primitieven is heel vaak déze Maria, Maria de dochter! Hoe kan het dan dat wij niet weten dat zij niet Maria de moeder is zoals ons wordt gezegd, maar Maria Magdalena?

Dat heeft alles te maken met de rol die zij speelde in de levensvisie die zij en Jeshua voorleefden en doorgaven; later toen het Romeinse christendom de macht kreeg, moest deze religie ondergronds gaan. Zij en Jeshua stonden een levensvisie, een religie van liefde voor. Maria werd de apostel onder de apostelen. Zo kende men haar ook en zij was één van de heiligen van de Romeinse katholieke kerk. Annine van der Meer schrijft uitgebreid over de belangrijke rol van Maria Magdalena in haar boek over de Zwarte Madonna. Maria Magdalena was de levenspartner van Jeshua en zij sloten het Heilig Huwelijk. Zij was de Geliefde en zij kleedde zich in het rood. Er wordt ook gezegd dat zij, als priesteres van Asjerah, een rode sluier droeg. (Kathleen Mcowan.).

Hoe dan ook, zij was té belangrijk en toen die invloed maar niet verdween, greep de Romeinse katholieke kerk naar een truc. In de 6^e eeuw verklaarde de paus dat Maria Magdalena dezelfde was als de prostituée in de bijbel en vanaf dat moment gaat zij als zondares door het leven. Boetvaardig dat wel want door Jezus bevrijd van haar demonen.

Je kan Maria regelmatig afgebeeld zien met een rode jurk. Dat is echter een aspect van Maria Magdalena, dat werd overgedragen op Maria. Maria Magdalena moest uit het bewustzijn van de mensen, alle aandacht moest naar de Moeder Gods gaan. Zoals ik ook uiteenzet in de bijdrage aan de bundel “Herstory” van Anja Beerepoot (FemaleFactor) zijn ook titels van Maria Magdalena overgegaan op Maria, Moeder van God.

Op een gegeven moment mocht ook de rode kleur niet meer - net als de blote borst terwijl ze het Christuskind voedt met haar melk. De voorgeschreven kleuren voor Maria, Moeder Gods, werden wit voor het kleed dat staat voor zuiverheid en onschuld en blauw voor de mantel dat verwijst naar de hemel. Dus zien we Maria op deze manier in de traditionele verbeeldingen. De beelden en schilderijen waarin ze overduidelijk een rood kleed draagt, zijn echter talloos. En ook al worden ze toegeschreven aan Maria de Maagd, waarmee we Maria de moeder Gods bedoelen -volgens de kerkelijke dogmatiek dan, we weten dat dit Maria de Geliefde is.

Terug naar het beeld. Begin 2018 tipte een vriendin mij over een beeld op Marktplaats. Het was mijn Maria uit de Lutte! Ik heb dit beeld gekocht, het is ongeveer 65 cm. Mooi staat ze te stralen op mijn altaar. Er was één verschil. Haar kleed was wit. En net als de Zwarte Madonna van Chartres die wit is geschilderd (!), verliest dit beeld door het witte kleed iets van haar kracht. Het voert hier te ver om de link met de Godin uiteen te zetten. Ook dat is te vinden in mijn bijdrage in de bundel “Herstory” die komend voorjaar 2019 zal verschijnen. Maria is gevangen in de dogmatiek van de Romeinse katholieke kerk en kan alleen maar kuis en hemelend zijn. Daar zijn we nu wel klaar mee. Kort gezegd: wij willen onze Aardse Moeder terug, de donkere godin, de godin van de seksualiteit, die met beide voeten op de aarde staat, Zij die menstrueert, net als wij, Zij die baart net als wij, Zij die altijd Maagd is, zoals wij dat ook zijn in onze eigenheid; en Wijze Vrouw net als wij, die Haar binnenin ons vinden. De kleur rood is de kleur van de Godin, de kleur van de menstruatie, van de baarmoeder. Zonder baarmoeder geen leven, geen cirkel, geen cyclus.

En dus heb ik Haar haar rode kleed weer teruggegeven.

Maria Magdalena, huisaltaar

Bronnen

Annine van der Meer, De Zwarte Madonna en Maria Magdalena, in: De Zwarte Madonna van Oer- tot Eindtijd, hoofdstuk 7.

Danielle van Dijk, Maria Magdalena uit de verf.

Margaret Starbird, De vrouw met de albasten kruik.

Margaret Starbird, Bruid in ballingschap.

DE 108 NAMEN VAN DE GODIN

Eens vertelde ik Ellen Genet, toen ook verbonden aan PanSophia over de 108 namen van de Godin. Dat was op een congres over Maria. Zij reageerde meteen enthousiast, het zou toch wel heel mooi zijn als we dat dan ook voor Maria gingen opschrijven. Ik moedigde haar aan deze taak op zich te nemen maar zij vond duidelijk dat anderen daar beter geschikt voor waren. Nu, misschien een jaar later, herinnerde ik mij dit en ben ik deze 108 namen voor Maria spontaan gaan noteren. Met dank aan Ellen.

Het idee voor de 108 namen van Maria is ontleend aan de bestaande Ode aan de Moeder, een hymne die de 108 namen van de Hindoeïstische Moedergodin Lalita bezingt. In deze hymne, de Lalita sahasranama wordt geen enkele naam herhaald, alle 108 namen zijn uniek.

De 108 namen staan hierna opgeschreven. Reciteer ze, zing, dans, beweeg. Laat de mantra door je heen stromen.

In een later stadium is de Hymne aan de Vrouwe ontstaan, een alternatief voor de rk-rozenkrans.

Onze Soete Vrouwe van Den Bosch

Zwangere Maria Magdalena (bron onbekend)

Bronnen

Annine van der Meer, Van Sophia tot Maria, 2008

Karen Tate, Sacred places of goddess, 108 destinations, 2006

Fatima, huisaltaar

De 108 namen van Maria

1Mystieke Roos
2Morgenster
3Zetel der Wijsheid
4Poort van de Hemel
5Koningin van de Engelen
6Zoete Moeder
7Moeder van de goede raad
8Heilige Duif
9Bron van Leven
10Heilige Eik
11Koningin van de Hemel
12Moedergodin
13Maangodin
14Helende Bron
15Huis van Goud
16Brandend braambos
17De nieuwe Eva
18Maria-Sophia
19Ark van het Verbond
20Gouden Huis
21Geestelijk Vat
22Spiegel van Gerechtigheid
23Machtige Maagd
24Troosteres
25Beminnelijke Moeder
26Onze Lieve Vrouwe van de zeven zeeën
27Vrouwe van alle Volkeren
28Zwarte Maagd
29De Vreugderijke
30Helende Maagd
31Maria- Isis
3 Koningin van de Hel
33Moeder Gods
34Onze Lieve Vrouwe ter Sneeuw
35Moeder
36Zwarte Madonna
37Koningin van de Vrede
38Moeder van Barmhartigheid
39Madonna met het Kind
40De Passievolle
41Maria van het Woud
42Koningin van de Aarde
43Godin van de Gunstige Voortekenen
44Moeder van de 7 vreugden
45Vrouwe van de Rivieren
46Koningin
47Maagdelijke Moeder
48Vrouwe van de Altijd Durende Bijstand
49Vol van Genade
50Koningin van de Gratie
51Vruchtbare Moeder
52Weefster van het Leven
53Soeverein
54Maria-Artemis
55Moeder van de Armen
56Voedende Madonna
57De Genadevolle
58Tempel van Liefde
59Stille Kracht
60Zwangere Maagd
61Koningin van het Leven en de Genade
62Vrouwe van de Hoop
63Moeder van het Universum
64Onze Lieve Vrouwe ter Nood
65Grote Koningin
66 Liefdevolle Moeder
67Bron van Zuiver Bewustzijn
68Heerseres van het Al
69Lichtende Wolk
70Onwankelbare Toren
71Moeder der Hemelen
72Fontein van Mededogen
73Gezegende Maagd
74Extase
75Bloemenkrans
76Bron van Compassie
77Ommuurde Tuin
78Vrouwe van de Eenhoorn
79Moeder van Overvloed
80Hoedster van de Kudde
81Heilige Moeder
82Verborgen Wijsheid
83De Eeuwige
84Licht in de Duisternis
85Schittering
86Zachte Kracht
87De Weldadige
88Gezegende Moeder
89Hoorn des Overvloeds
90Grote Moeder van het Al
91Waterdruppel
92Aardemoeder
93Verlosseres
94Creatrix
95Mantel der Liefde
96Ivoren Toren
97Sterre der Zee
98Soete Lieve Vrouwe
99Vrouwe van de Hemel
100Moeder der Smarten
101 Godin van de Aarde
102Almoeder
103Onze Lieve Vrouwe
104Schatkamer van de diepste Vrede
105Ondeelbare Eenheid
106Volheid in Leegte
107Voedend Hart
108Zoete Vreugde

MARIA MAGDALENA EEN BOETVAARDIGE ZONDARES?

Maria Magdalena was een van de heiligen, mét feestdag, namelijk 22 juli, in de Romeinse katholieke kerk – tot een paus haar in de 6^e eeuw tot hoer en zondares verklaarde.

Deze grove fout heeft eeuwen kunnen dooretteren tot de huidige paus haar haar rechtmatige positie en titel weer teruggaf: Apostel der apostelen.

Toch zag ik tot mijn verbazing een bordje naast een schilderij met daarop de tekst ‘boetvaardig’ en ‘losbandig’. Dat was vandaag in het Mauritshuis te Den Haag.

Er wordt daar op dit moment een schilderij van Rogier van der Weijden gerestaureerd. De Volkskrant had me hier deze ochtend attent op gemaakt. Ik was geïntrigeerd door de tekst van deze krant: natuurlijk vind je zoals altijd de sleutelfiguren – of woorden van gelijke strekking - : Christus, Maria en Johannes. Hé! Dat is toch raar. Is Maria Magdalena dan geen sleutelfiguur? Ja toch zeker? Zeker nu ze weer de Apostel der apostelen blijkt te zijn die ze altijd is geweest!

Vreemd hoe sterk overtuigingen ingebakken zijn. Zelfs zo’n krant die toen aandacht heeft besteed aan de verklaring van paus Franciscus omtrent Maria Magdalena, gaat dan toch de fout in met een artikel tijden later.

Wie was trouwens Maria Magdalena op dit schilderij ‘De bewening van Christus’? Ik zie een voorname jonge vrouw die de pot met nardusolie vasthoudt. Ze is gekleed in een blauw kleed en een rode mantel maar ze staat aan de zijkant van het schilderij, nogal afstandelijk. Ze dipt een traan weg met de punt van haar kleed, dat wel. Op de voorgrond een beetje vóór de liggende Christus – die net van het kruis is gehaald – zit een andere jonge dame, in een zeer lichtblauwe jurk. Naast haar op de grond de schedel. (Die schedel blijkt overigens van Adam te zijn, die op de plek waar Jeshua is gekruisigd, begraven blijkt te liggen. Dit volgens de teksten bij het schilderij). Is dát dan misschien Maria Magdalena? Ik denk aan de schilderijen die Danielle van Dijk ons heeft laten zien in lezingen die zij geeft over Maria Magdalena. En ik heb dit soort schilderijen nog maar een paar dagen daarvoor gezien in de Dom van Keulen: Maria Magdalena zit geknield voor de voeten van Jeshua, soms houdt ze ze ook vast – en ze weent. Ze rouwt. Hele mooie ontroerende en aangrijpende scènes.

Ik stel de vraag aan de restaurateur: waar is Maria Magdalena? Zij is toch zeker ook een sleutelfiguur? Het antwoord is best verrassend. Het is de staande vrouw. Maar onderzoekers denken dat de zittende vrouw eerst Maria Magdalena was. De opdrachtgever echter vond dat ze daarmee te zeer op de voorgrond trad dus toen werd de staande jongedame Maria Magdalena. Heel fijntjes wordt hier de politiek ten aanzien van Maria Magdalena, van het vrouwelijke, uit de doeken gedaan.

We kijken in de andere zaal, daar hangen meerdere schilderijen van Van der Weijden, met verdere tekst en uitleg: vergelijkingen, verschillen. Want de schilder heeft meer exemplaren van een beweende Christus geschilderd.

Op één versie, die dus niet door de bisschop is besteld, is een hele ander Maria Magdalena te zien. Een die zich vooroverbuigt, dichtbij het lichaam van Jeshua en hem beweent. Een derde versie laat haar zien, blootshoofds, met lange rossige haren, in een lichtblauw kleed. Dichtbij hem. En als je wat beter kijkt, zie je haar rode onderkleed. Rood was de kleur van Maria Magdalena. Niet omdat ze een hoer was, maar omdat zij de heilige sexualiteit, het Heilig Huwelijk, vertegenwoordigde. Het kan dus ook zeker anders, de manier waarop we Maria Magdalena laten zien.

Maria Magdalena is eeuwenlang verketterd; de weerslag daarvan is te zien in kunst. Ook hier weer bij een schilderij van Van der Weijden en enkele proefexemplaren van dit thema. Er is een verschil tussen privégebruik en voor op bestelling. Dan moet Maria Magdalena de coulissen weer in.

Ze is blijkbaar te sterk. Maar ook nu nog hebben musea boter op hun hoofd. Wat doet zo’n verklarend bordje naast het schilderij met deze inhoud? Maria Magdalena, boetvaardig….. losbandige vrouw…? Nergens in het schilderij is het duidelijk dat er sprake is van Maria Magdalena als prostituee of als bekeerde zondares. En ze ís het ook nooit geweest! Dus moet je dan niet als museum op de hoogte zijn van de ontwikkelingen en deze tekst op z’n minst aanpassen? Ik roep het Mauritshuis dan ook op om dit te corrigeren. We kunnen niet meer doen of onze neus bloedt, het vrouwelijke vraagt op dit moment de aandacht, we willen dat het onder de aandacht wordt gebracht en Maria Magdalena is een exponent van deze beweging. Zij moet worden gerehabiliteerd en musea hebben die plicht om dat mede tot stand te brengen. Herschrijf de history of art, alsjeblieft en breng er de herstory in. Dank u wel.

Bronnen

Het Parijs van Isis, Karin Haanappel

Maria Magdalena uit de verf; veertig schilderijen met verborgen symboliek, Daniëlle van Dijk

30 juli 2018

HYMNE OP DE UNIVERSELE VROUWE, GODIN
Gebed voor Maria met Haar 108 namen

1. Mystieke Roos ben Jij, wees gegroet

2. Morgenster, Jij die ons Kracht schenkt, wij groeten Je

3. Jij bent de Zetel der Wijsheid, wees gegroet

4. Door Jou, Poort van de Hemel, bereikt onze ziel het Morgenland, wees gegroet

5. Koningin van de Engelen, Jij die de hele wereld zegent, wij groeten Je

6. Zoete Moeder, in Jouw armen zijn wij geborgen, wees gegroet

7. Moeder van de goede raad, onze ziel vindt rust bij Jou, wees gegroet

8. Heilige Duif, Jij die ons verdriet heelt, wij groeten Je

9. Bron van Leven, Jij kroont ons met mededogen, wees gegroet

10. Heilige Eik, Jij bent het Eerste Geluid, wij groeten Je

11. Koningin van de Hemel, Jij die ons Overgave leert, wees gegroet

12. Moedergodin, Jij die de Liefde over ons uitschenkt, wij groeten Je

13. Maangodin, Jij bent onze spiegel, wees gegroet

14. Helende Bron, Jij bent de schittering in ons hart, wij groeten Je

15. Huis van Goud, Jij die de Houder van Schelp, Roos en Lotus bent, wees gegroet

16. Brandend braambos, Jij bent de schitterendste Ster, wij groeten Je

17. De nieuwe Eva, Jij bent de bron van Licht, wees gegroet

18. Maria-Sophia, Jij verjaagt de donkere krachten in ons, wij groeten Je

19. Ark van het Verbond, Jij schittert als een kristal, wij groeten Je

20. Gouden Huis, Jij die ons laat schouwen voorbij het bekende, wees gegroet

21. Geestelijk Vat, Jouw lichaam is het Universum, wij groeten Je

22. Spiegel van Gerechtigheid, bij Jou kunnen wij schuilen, wees gegroet

23. Machtige Maagd, Jij die de 3 werelden beschermt, wij groeten Je

24. Troosteres, wij rusten in Jouw eeuwige omhelzing, wees gegroet

25. Beminnelijke Moeder, Jij die het Vuur in ons aanwakkert, wij groeten Je

26. Onze Lieve Vrouwe van de zeven zeeën, Jij die ons behoedt voor ellende, wij groeten Je

27. Vrouwe van alle Volkeren, Jij bent de adem van de Wind, wees gegroet

28. Zwarte Maagd, in Jou worden wij stil, wij groeten Je

29. De Vreugderijke, wij kunnen altijd bij Jou terecht, wees gegroet

30. Helende Maagd, Jij aanvaardt ons en omhelst ons, wij groeten Je

31. Maria-Isis, voor Jou zijn wij perfect zoals we zijn, wees gegroet

32. Koningin van de Hel, Jij die ons inzicht en overzicht biedt, wij groeten Je

33. Moeder Gods, wij leven in Jouw bescherming, wees gegroet

34. Onze Lieve Vrouwe ter Sneeuw, Jij die ons omhult, wij groeten Je

35. Moeder, Jij bent het Leven, wees gegroet

36. Zwarte Madonna, op Jouw lichaam wonen wij, wij groeten Je

37. Koningin van de Vrede, Jouw Duif verlicht onze dagen, wees gegroet

38. Moeder van Barmhartigheid, Jij die altijd naar ons luistert, wij groeten Je

39. Madonna met het Kind, Jij bent onze Vreugde, wij groeten Je

40. De Passievolle, in Jou leven wij zonder angst, wij groeten Je

41. Maria van het Woud, Jij die ons de Vrijheid geeft, wees gegroet

42. Koningin van de Aarde, Jij ziet ons zoals wij zijn, wij groeten Je

43. Godin van de Gunstige Voortekenen, wij zijn Jouw kinderen, wees gegroet

44. Moeder van de zeven vreugden, Jij die ons gelukkig maakt, wij groeten Je

45. Vrouwe van de Rivieren, Jij die ons vanbinnen en buiten kent, wees gegroet

46. Koningin, Jouw koninkrijk is het Leven, wij groeten Je

47. Maagdelijke Moeder, door Jou ademen wij, wees gegroet

48. Onze Lieve Vrouwe van de Altijd Durende Bijstand, Jij bent Begin en Einde, wij groeten Je

49. Vol van Genade, Jij bent de bron van goddelijke zegen, wees gegroet

50. Koningin van de Gratie, Jij bent het Leven, wij groeten Je

51. Vruchtbare Moeder, Jij die ons omvat, wij groeten Je

52. Weefster van het Leven, Jij die onze Moeder bent, wees gegroet

53. Soeverein, van Jou komen alle Giften, wij groeten Je

54. Maria-Artemis, Jij bent ons hart en onze ziel, wij groeten Je

55. Moeder van de Armen, wij zijn allemaal Jouw kinderen, wees gegroet

56. Voedende Madonna, Jij die ons zegent, wij groeten Je

57. De Genadevolle, Jouw Schoonheid omvat de wereld en het universum, wees gegroet

58. Tempel van Liefde, Jij bent in ons en om ons heen, wij groeten Je

59. Stille Kracht, Jij die ons elke dag schenkt, wees gegroet

60. Zwangere Maagd, Jij bent de Heiligheid van het Leven, wees gegroet

61. Jij die Koningin van het Leven en de Genade bent, wij groeten Je

62. Vrouwe van de Hoop, Jij leidt ons naar het licht, wees gegroet

63. Moeder van het Universum, wij leven door Jou, wees gegroet

64. Jij bent Onze Lieve Vrouwe ter Nood, wij groeten Je

65. Grote Koningin, Jij die de Tijd weeft, wees gegroet

66. Geborgen zijn wij in Jouw armen, Liefdevolle Moeder, wij groeten Je

67. Uit Jou mogen wij drinken, Bron van Zuiver Bewustzijn, wees gegroet

68. Jij die de Heerseres van het Al bent, wij groeten Je

69. Lichtende Wolk, Jij die ons draagt, wij groeten Je

70. Onwankelbare Toren, die naar ons omziet, wees gegroet

71. Jij bent de Moeder der Hemelen, wees gegroet

72. Fontein van Mededogen, Jij die ons donker verlicht met Jouw Liefde, wij groeten Je

73. Gezegende Maagd ben Jij, wees gegroet

74. Extase ben Jij, wees gegroet

75. Bloemenkrans ben Jij, wij groeten Je

76. Bron van Compassie, in Jou leven wij eeuwig, wees gegroet

77. Ommuurde Tuin, Jij bent het mysterie van het leven, wij groeten Je

78. Vrouwe van de Eenhoorn, in Jou vinden wij stilte, wij groeten Je

79. Jij bent de Moeder van Overvloed, wees gegroet

80. We zijn veilig bij Jou, Hoedster van de Kudde, wij groeten Je

81. Jij die onze Heilige Moeder is, wij groeten Je

Niccolas Roerich

82. Verborgen Wijsheid ben Jij, wees gegroet

83. De Eeuwige, Jij die naar ons omziet, wij groeten Je

84. Licht in de Duisternis, in Jou vinden we onszelf terug, wij groeten Je

85. Schittering ben Jij, wij groeten Je

86. Zachte Kracht, die onze harten versterkt, wij groeten Je

87. De Weldadige, Jij die de bodem onder onze voeten bent, wij groeten Je

88. Gezegende Moeder, in Jou vinden wij verkoeling, wees gegroet

89. Jij bent de Hoorn des Overvloeds, wij groeten Je

90. Grote Moeder van het Al ben Jij, wees gegroet

91. Waterdruppel ben Jij, wees gegroet

92. Jij bent onze Aardemoeder, wij groeten Je

93. Jij bent de Verlosseres der mensheid, wees gegroet

94. Creatrix, Jij die ons bijeen brengt, wij groeten Je

95. Mantel der Liefde, Jij bent ons Verlangen, wees gegroet

96. Ivoren Toren ben Jij, wij groeten Je

97. Sterre der Zee, Jij die ons inspireert, wees gegroet

98. Soete Lieve Vrouwe, Jij bent de Waterval die onze dorst stilt, wij groeten Je

99. Vrouwe van de Hemel, Jij die ons leidt en begeleidt, wij groeten Je

100. Moeder der Smarten, Jij die met ons wandelt, wees gegroet

101. Godin van de Aarde, als een phoenix herrijzen wij in Jou, wees gegroet

102. Almoeder, alles en iedereen is in Jou, wees gegroet

103. Onze Lieve Vrouwe, Jij die onze tranen dept, wij groeten Je

104. Schatkamer van de diepste Vrede, wij groeten Je

105. Ondeelbare Eenheid, bij Jou leggen we ons moede lichaam neer, wees gegroet

106. Volheid in Leegte, wij voelen Jouw armen om ons heen, wij groeten Je

107. Voedend Hart ben Jij voor ons, wij groeten Je

108. Vrouwe die voor ons Zoete Vreugde is, wees gegroet

Sassenheim

de Lutte

MARIA, de christelijke interpretatie voorbij

Na de prachtige tentoonstelling jaren geleden (2011), over Maria in Amersfoort, een Mariastad bij uitstek, brengt Museum Het Catharijneconvent in Utrecht” een lang gekoesterde wens in vervulling”: een tentoonstelling over Maria! Het belooft een prachtige expositie te worden met veel Maria’s uit “nationale en internationale collecties”, opgesteld in “spannende combinaties”.

Maria als de moeder van Jezus, “misschien wel de machtigste vrouw op de wereld”, menselijk vooral. Warme associaties en gevoel komen in de tentoonstelling naar voren. In vele “schilderijen, iconen, manuscripten, sculpturen” en zelfs tatoeages en ook video-installaties vereeuwigd.

Maria als de moeder, de Maagd. Zo kennen we haar. Maar Maria is veel meer dan deze twee rollen die ze sinds 2000 jaar toebedeeld heeft gekregen

Recentelijk is er veel nieuwe aandacht voor Maria. Vanuit modern onderzoek waarbij de interdisciplinaire aanpak en, zeer expliciet, de vrouwelijke iconografie ingezet worden, blijkt bijvoorbeeld dat Maria de rol heeft overgenomen van Maria Magdalena. Veel schilderijen en bijvoorbeeld ook de kathedralen in Noord-Frankrijk, die allen worden toegewezen aan Notre Dame, laten niet Maria, de moeder van Jezus zien, maar Maria Magdalena, de geliefde en echtgenote van Jezus. De Notre Dame was de Vrouwe, Maria Magdalena. Ik weet het, het valt buiten de dogmatiek van de Romeinse katholieke kerk, een dogmatiek die nog in de laatste eeuwen is aangevuld, maar Maria Magdalena is uit de sluiers naar voren getreden en laat zich niet meer wegdrukken.

Vanuit diezelfde vrouwelijke iconografie blijkt ook hoe Maria de Godin is van nu. Hoe zij alle aspecten van godinnen in zich heeft verenigd. Er zijn zóvele aspecten en attributen, namen en poses die terugvoeren tot de oude godinnen zoals Isis, Cybele, Artemis e.a. Oeroude godinnen, die vanuit het moederaspect de vruchtbaarheid vertegenwoordigden, zowel van het land als van vrouwen. Die tezelfdertijd de sensualiteit en seksualiteit van het vrouwelijke uitdroegen. Die de zwarte Madonna waren, Ma Donna, Mijn Vrouwe, godin van de wereld waar de doden verbleven. Oergodinnen waren Drie-in-een, zij bepaalden geboorte, dood en wedergeboorte – de cyclus van het leven. Maria heeft ze allemaal. En de vele titels die Maria draagt, zijn de titels van de godinnen van toen en ooit. Maria is de verborgen Godin, Zij die vele namen heeft, vele gezichten en vele gedaanten. Zij die aan het roer staat van het Levenswiel, Zij is Maagd en Geliefde, Moeder en Wijze Oude Vrouw.

Ik heb de tentoonstelling nog niet gezien: 10 februari wordt zij geopend. Ik zie op de website van het museum in ieder geval één schilderij waar Maria Haar kind de borst geeft. Dit soort schilderijen, met Maria’s blote borst, zijn helemaal niet zo vanzelfsprekend. Tot aan de 15^e eeuw werd het voeden met ontblote borst als iets heel gewoons gezien en zeker de hemelse melk uit de borst van Maria voor het hemelse kind! Zo is Maria ook te zien op een schilderij van Da Vinci, genaamd Madonna Litta (c. 1490). Het werd echter verboden door de Romeinse katholieke kerk, de zoveelste beteugeling van Maria tot devote en deemoedige dienstmaagd des Heren. In de Renaissance zijn veel schilderijen en beelden van Maria geproduceerd waar Ze bijvoorbeeld met een rode jurk is afgebeeld, symbool van haar seksuele aspect……. Of is dit Maria niet; is dit Maria Magdalena? Op andere afbeeldingen zie je Haar in het groen, met een rode mantel. Waar zijn ze gebleven? Maria wordt steevast afgebeeld in een witte jurk met een blauwe mantel, symbolen van haar reinheid (maagdelijkheid) en haar hemelse oorsprong, hoe menselijk tegelijkertijd ook. Bovenmenselijk is Maria, eeuwenlang voorgehouden aan vrouwen als een onmogelijk te evenaren rolmodel.

Madonna Litta, Da Vinci

Ik ben benieuwd wat de modernere uitingen weergeven. De Virgin of Mercy is in ieder geval boeiend genoeg. Wordt de hegemonie van de christelijke dogmatiek dan eindelijk doorbroken? Maria mag ontdaan worden van de sluiers die de kerk over Haar heeft gelegd, door de dogma’s waarmee Ze haar hebben geknecht. Maria is Maagd, maar dat betekent iets heel anders; in de oorspronkelijke betekenis is een vrouw autonoom en van zichzelf. En in dit maagdelijke aspect gingen vele sterfelijke (koninklijke!) vrouwen gingen haar voor in het baren van een goddelijke zoon: Krishna, Dionysius, Boeddha, Mithras, Adonis enz. Het maagdelijke aspect is echter oorspronkelijk afkomstig van de godinnen: in de eeuwigdurende cyclus van het Wiel van het Leven was de godin “altijd maagd”; dit vind je terug in de geboortelegenden van de godszonen: na de geboorte was een vrouw opnieuw maagd.

Met de kennis en wijsheid die we nu hebben, kijken we met andere ogen als we op een tentoonstelling zijn. We weten waar we op moeten letten, we kunnen beter duiden, we zien waar de teksten hiaten vertonen. Het is een uitdaging voor musea om de nieuwe interdisciplinaire wetenschap te gaan integreren in hun tentoonstellingen.

https://www.academia.edu

De tentoonstelling Maria is te zien van 10 februari t/m 20 augustus 2017 in het Catharijneconvent in Utrecht.

RODE TENT BOLLENSTREEK
Een blog over de Wintertijd en de herstory achter de ons bekende tradities.

Wintertijd: de zonnewende, rendieren, de Beermoeder, de 13 nachten

Deze tijd van winter, de decembermaand speciaal, is in onze gekerstende westerse cultuur de tijd van Sinterklaas, Kerstmis, de Kerstman – als SantaClaus in vele Amerikaanse films - en voor de pagans onder ons meestal het verhaal van Wodan en zijn Wilde Heir. Allemaal his stories. Inmiddels weten we dat er achter elke his story een her story schuilt. Het oorspronkelijke verhaal.

Dus wat is het eigenlijke verhaal? Vergeet Sinterklaas! Vergeet de Kerstman! Vergeet Wodan! Hier is het echte verhaal. Hier is de herstory.

Het kerstfeest

Hoewel Santa Claus niet tot onze Europese traditie behoort, kennen we hem zeker wel. Er zijn heel wat kerstfilms van Amerikaanse makelij op onze t.v.-kanalen te zien. En ook bepaalde reclames en loterijen gebruiken het romantische beeld van de Kerstman die door de lucht vliegt in een arreslee, die wordt getrokken door rendierbokken. Maar klopt dit?

Om te beginnen zijn deze rendieren vrouwelijk. Mannelijke rendieren verliezen namelijk hun gewei in de herfst. In een intrigerend artikel ‘remembering the Deer Mother of Wintersolstice’, beschrijft Danielle Olson de Russische godin Rozhanitz of Rohanitsa als de rendierkoe. Zij staat voor de Moedergodin. Zij bevalt van een dochter, die staat voor het licht.

Moederrendiergodinnen

Vóórdat de Kerstman de lucht overnam met zijn arreslee en rendierbokken, was het het vrouwelijke rendier die de slee van de zonnegodin trok tijdens de Winterzonnewende. Het vrouwelijke rendier is de grotere en sterkere hinde, die haar gewei behoudt, het mannetje verliest zijn gewei in deze periode. En zij is het ook die de kudde in de winter leidt. Dus laten we het verhaal van de oude oorspronkelijke RendierMoeder weer gaan vertellen! Want zij was het die door de donkerste nacht in de winter door de lucht vloog met het levengevende licht van de zon in haar horens.

Het vrouwelijke rendier is sinds de vroege Neolithische periode vereerd door de Noordelijke volken. Zij was de levengevende moeder, de leider van de kudden. Van de Britse eilanden, Scandinavië, Rusland, Siberië en over de landbrug van de Beringstraat was zij een geëerde spirituele verbeelding voor vruchtbaarheid, moederschap, vernieuwing en de nieuwe geboorte van de zon – hét thema van de Wintersolstice.

* Laten we het verhaal van de oude
oorspronkelijke RendierMoeder weer gaan vertellen *

Haar horens sierden altaren en schrijnen, werden begraven in ceremoniële graven en shamanka’s droegen ze als hoofdtooien (Bad Dürrenberg, 7000-6500 vcj. !). Haar beeld werd ingekerfd in staande stenen, geweven in ceremoniële kleding en gewaden, verwerkt in sieraden, op drums geschilderd en op de huid als tattoo aangebracht. Kijk voor prachtige illustraties naar de tekst van Olson.

Ze werd vaak afgebeeld terwijl ze sprong of door de lucht vloog, met haar nek uitgestrekt en haar poten uitgestrekt. Haar horens werden veelvuldig verbeeld als de boom van het leven, waarin vogels, de zon, de maan en de sterren waren afgebeeld. Over de hele noordelijke wereld, was het de RendierMoeder die opsteeg in de donkere nacht van het oude jaar om het licht en het leven te vernieuwen.

De Zongodin heette Beaivi voor de Sami. Zij werd vaak vergezeld van haar dochter, samen brachten ze de vruchtbaarheid van het land terug. Er waren meer wintergodinnen in noordelijke legenden die verbonden waren aan de zonnewende. Zo ook Saule, de Litouwse en Letse zonnegodin, die in een slee die werd getrokken door rendieren door de lucht vloog en stukjes amber – die de zon voorstelden – door de schoorstenen gooide. (!)

De moedergodin Rohanitsa wordt vaak afgebeeld met horens en baart zowel rendieren als kinderen. Haar feestdag is laat in december en dat is zeer waarschijnlijk de Wintersolstice.

Ook Juliane Schonau (Mistralma) noemt de rendieren en Rozhanitz, de Russische wintergodin, de rendierkoe die bevalt van een dochter – omgeven van licht.

De shamanka’s gingen op hun sjamanistische tocht met de rendieren mee op de donkerste nacht van de winter. Deze vrouwen zijn voor het grootste deel in de vergetelheid geraakt en hoewel we hen niet zo direct zullen herkennen, leven ze voort in de hedendaagse gebruiken. De kleding van de shamanka’s bijvoorbeeld, is gebruikt om de Kerstman aan te kleden! Zij droegen namelijk oorspronkelijk de rode en witte gewaden afgezet met bont, gehoornde hoofdtooien of de vilten rode hoeden.

Maar nu weten we dat het ‘Moeder Kerstmis’ is, de vergeten wintergodinnen van weleer met hun magische rendieren. Zij is het die door de met sterren bezaaide luchten vliegt, de RendierMoeder, en de boom van leven in haar horens draagt.

* Maar nu weten we dat het ‘Moeder Kerstmis” is,
de vergeten wintergodinnen van weleer
met hun magische rendieren. *

Dus terwijl er heel veel op Internet te vinden is over de heidense herkomst van Kerstmis, wordt er nauwelijks tot geen aandacht besteed aan het feit dat er een duidelijke vrouwelijke bron voor de Yuletradities is. Er is veel aandacht voor de gehoornde Cernunnos bijvoorbeeld maar in bijvoorbeeld Clermont-Ferrand en in Besancon (Frankrijk) vinden we zijn vrouwelijke tegenhanger. Olson dicteert verschillende boeken die aandacht besteden aan deze herstory.

Het rendier was niet een bok, maar een hinde. De Kerstman was de RendierMoeder. Kunstuitingen werden altijd als mannelijk geïnterpreteerd, in feite waren het de vrouwelijke rendieren. Vroege sjamanen waren vrouwen en zij droegen de gehoornde hoofdtooien en geweien.

* Het rendier was niet een bok, maar een hinde.
De Kerstman was de RendierMoeder. *

Laten we met deze onthullende informatie eens kijken naar de tradities en feesten hier bij ons in de decembertijd. Wisten we bijvoorbeeld dat de zogenaamde kersttijd begint met de nacht van de Moeders?

Modraniht/Moedernacht

Dit is de Nacht van de Moeders. Deze valt in de prechristelijke traditie van onze Germaanse voorouders in de nacht van 20 op 21 december, dus de nacht van de Midwinter.

Modranith is Saksisch en komt van Moth er Night, Nacht van de Moeders. Modra is Moeders, en daar lezen we ook Matres, Matronae in terug.

In de Noordse mythologie, schrijft Susan van Soest in haar blog, is deze nacht de eerste nacht en die is gekoppeld ‘aan de moeder’, ‘de moeder die wordt geëerd voor de zoon/zon wordt geboren’. Een andere benadering, een andere focus dan die op de Matronae als de Drievoudige Godin of de Nornen. Hoewel zij het enkelvoud ‘moeder’ gebruikt – waarbij voor haar de associatie met Maria sterk aanwezig is – is voor Susan deze nacht ook zeker bedoeld om aandacht te schenken aan de voormoeders, de voedmoeders, de disir.

Deze nacht is in haar traditie gekoppeld aan Frigga, de moeder van zoon Balder. Frigga is degene die helpt bij het ordenen van de oogst. Het zorgen dat deze de monden blijft voeden gedurende de winter. Zij is degene die de (lots)draden spint die de Nornen weven.

* Modranith is Saksisch en komt van
Moth er Night, Nacht van de Moeders. *

Een heilige nacht dus, voor Frigga, de moeder. Dit is het nieuwe jaar! De Winterspell wordt gebroken, het is het begin van het terugkeren van de zon. Er zijn verschillen per traditie. In de inmiddels patriarchale prechristelijke cultuur baart Nerthus, de Germaanse moedergodin een zoon, Ing, de God van het Licht. In de Edda is dat Frey, die met de zon wordt geassocieerd.

Andere bronnen spreken echter van 25 december, want voor de heidense traditie begon op deze dag het Nieuwe Jaar. 25 december was de Midwinterdag. En de nacht van 24 op 25 december, wat nu in onze gekerstende cultuur kerstavond is, was gewijd aan de Moeders, de Matronae. Hier zien we het meervoud weer terug.

25 december is ook het Germaanse Yulefeest van Vrouw Holle. 25 december was ook de feestdag van de geboorte van de Zon. Immers: op deze dag kan je écht zien dat de dagen langer worden. Het is opvallend hoeveel andere belangrijke dagen in deze periode voorkomen, ik noem er slechts een paar: 27 december, de geboortedag van Isis. Deze dag werd gekerstend tot de dag van St. Johannes de Evangelist. Freya heeft haar dag op 28 december.

Maar het zit nog ingewikkelder in elkaar, want met 21 december zitten we, hoewel in de heidense traditie, wel in de Juliaanse kalendertijd. De terugkeer van de zon lag echter veel vroeger, namelijk op 13 december! Toen was het midwinterfeest of winterzonnewende, aldus Ineke Bergman. Dit is de feestdag van Sint Lucia en dat is niet zonder reden. Lucia betekent licht. En dat is precies waar onze godin Percht of Perchta ook voor staat. En met haar Vrouw Holle! Laten we eens nader kijken naar deze godin Percht(a) en met haar naar de Rauhnächte.

Percht of Perchta en de Rauhnächte
De Godin uit onze Germaans/Keltische traditie is Percht of Perchta. Percht is een godin uit de Alpengebieden en we vinden Haar in verhalen in Zuid-Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Tijdens de Rauhnächte (de Heilige Nachten) maakten de mensen hun huis schoon voor de godin, versierden en zetten eten voor haar klaar. De kerk probeerde dit te ontmoedigen.

In de Duitse taal heten de Heilige Nachten ook wel de Raunächte: de Raun-nächte, omdat je het gefluister van de wind, de Percht, die om je huis danst, kan horen (Mistralma).

De mensen heetten de godin echter welkom en baden om bescherming en haar zegen. Zij gingen naar buiten, dansten, riepen haar kracht aan of luisterden stil of ze de stem van de godin konden horen (Was raunt sie dir zu? Wat fluistert ze in je oor?). En ze zetten melk en brood voor hun huizen voor de wezen uit de andere wereld, aldus Juliane Schonau (Mistralma).

* In de Duitse taal heten de Heilige Nachten
ook wel de Raunächte *

Rauh verwijst ook naar rook: het beroken van de huizen voor de zegen van de godin. Het is voor de godin, dat mensen hun huis schoonmaken versieren en eten voor haar klaarzetten.

Deze Rauhnächte worden ook de Wolfnachten of de Tussennachten genoemd.

Terug naar Perchta. Haar naam betekent de glanzende, de stralende (het is opvallend hoeveel godinnen zo heten! : ). Het is feitelijk ook geen naam, maar een titel! ). Percht is de barende van het licht dat nu steeds meer aan kracht toeneemt, terwijl om ons heen nog steeds donkerte en kou regeren, schrijft Juliane Schonau (Mistralma). Daarom speelt Perchta een grote rol in het verhaal rond de heilige nachten. Zij voltrekt de overgang, de verandering van het oude naar het nieuwe jaar.

Durf je die sprong in het nieuwe te wagen? Sta je open voor die verandering? De Perchtensprung in de laatste nacht (in deze traditie) van 5 op 6 januari is hier een visualisering van (Mistralma|.

Percht draagt op sommige plekken de naam Beermoeder: Bärmutter. Hiermee wordt niet alleen de berin (!) bedoeld maar vooral de baarmoeder. En orakelen met de Baarmoeder tijdens de dagen voor Oud en Nieuw is een nog altijd bestaand gebruik! Wil je weten hoe dat kan? Ga dan naar de website van Mistralma.

Zowel Perchta als Holle worden aangeduid als aanvoersters van de Wilde jacht. Wat is de Wilde Jacht?

De Wilde Jacht

De Wilde Jacht is de jacht van de godin! Het ging hierbij om vruchtbaarheid. Deze Wilde Jacht wordt ook wel wilde heir, hemelse bende of de tijd van de 12 nachten genoemd. Ze razen in de periode van 26 december tot en met 6 januari (let hier op de gekerstende periode) door de lucht en wat doen ze? Ze voeren een ‘leger’ van overleden voorouders aan die de levenden moeten helpen om de chaos en de boze geesten van de winter te bezweren.

Waarschijnlijk is het, aldus Ineke Bergman, terug te voeren op het natuurverschijnsel van de aanstormende wolken die afsteken tegen de koude heldere lucht van december. Dat was voor mensen een angstaanjagend gezicht en je kan er makkelijk een wilde jacht in zien.

De Wilde Jacht symboliseert dus de moedergodin die met haar kudde tijdens de nachten door de dorpen ging. We zijn hier ver verwijderd van een Wodan die met zijn zwarte knechten door de lucht raast! Want hoewel heidens, is daar dus het patriarchale element al aanwezig.

Een oud midwintergebruik was het stilzetten van alles wat bewegen en draaien kon vanaf midwinter. Waar Holle en Perchta werden vereerd, moest in de tijd van de 12 nachten alles stilstaan en er mocht dus niet gesponnen worden. Wie zich hier niet aan hield, werd gestraft. Ook Lucia werd gebruikt als bijvoorbeeld kinderschrik, aldus Ineke Bergman. Wat we ook, vind ik, goed herkennen in verschillende figuren in verhalen en legenden die deze taak toebedeeld kregen, waarvan Sinterklaas er één is.

De optochten van Lucia en haar gevolg, schrijft Ineke Bergman, zijn een echo van de heidense ommegangen met midwinter: luidruchtig, in het donker van de nacht, waarbij gemaskerde jonge mannen die de overleden voorouders voorstelden, in optocht liepen en mensen straften die zich niet hielden aan de maatschappelijke orde. Dat zie je terug bij het Ouwe Sunderklaasfeest op Texel, dat wordt gevierd in de nacht van 12 op 13 december (!). Het doet mij ook denken aan de Perchtavieringen in Zwitserland, waarbij Perchta helemaal is losgekoppeld van haar oorsprong als godin van de vruchtbaarheid en waar gemaskerde mannen zich intimiteiten veroorloven bij jonge vrouwen in wiens huis ze binnendringen. Want ook onder het mom van traditie gebeuren er dingen die niet door de beugel kunnen.

In de noordelijke landen heeft het feest van Lucia meer het oorspronkelijke karakter van het prechristelijke midwinterfeest gehouden, waarbij het draait om de terugkeer van het licht. Ineke Bergman heeft de gebruiken rond Sint Lucia beschreven en legt vandaar de verbanden met de oude gebruiken van weleer.

12 nachten

De periode van de 12 nachten met de Nacht van de Moeders, de vliegende RendierMoeder, Wilde Jacht met Perchta of Vrouw Holle, is een periode waarin je de rust die je voelt vanuit de natuur, alsof de natuur haar adem inhoudt, mag meebeleven. Dat doe je door deze dagen zelf heel meditatief en zelfreflecterend door te brengen. Er zijn zoals gezegd, verschillende tradities. Voor de periode van de 12 nachten wordt nu meestal gerekend vanaf 25 december tot aan 6 januari maar dat is de gekerstende versie. De oorspronkelijke periode start dus op 20 december, in de Modranith en de 12^e nacht valt dan op 31 december. Dit werd vooruitgezet naar 6 januari om de heidense gebruiken op die nacht te (door) breken. Dat dit nooit helemaal is gelukt, laat ons Oudejaarsavond wel zien. Vuren! Hevig vuurwerk! Volkomen losgeslagen nu van de bedoelde betekenis: het verjagen van het donker, de boze geesten. Dat is nog altijd de betekenis van de Chinese donderbussen.

In het Nederlands kennen we het Midwinterfeest als het Joelfeest. Dat duurde 12 dagen – niet zo verrassend toch inmiddels? - en werd gerekend vanaf de eerste volle maan na de zonnewende. Voor 2018 is dat dus 22 december.

In delen van Scandinavië wordt nog altijd een 12-daagse Joelfeest gevierd. In Noord-Duitsland heeft de periode van 26 december tot 6 januari Zwölften, in het zuiden Zwölf Nächten of Zwölf heilige Tagen. In Westfalen echter werd de Joeltijd aangeduid als Drüttien Dagen (of Tagen?). In Engeland werd ook wel gesproken over 6 januari als Dertiendag omdat men de hele kerst meerekende. Deze benaming Dertiendag is tot in de 20^e eeuw in ons land algemeen gangbaar geweest.

Er is ook sprake van de 13 nachten. Hoe kan dat dan?

Sommigen hebben het niet over 12 nachten maar over 13 nachten. Terwijl de christelijke kerk dus als periode kerstavond tot aan Driekoningen neemt, zijn er vrouwen voor wie deze periode 13 nachten beslaat. De 13 nachten zijn namelijk gekoppeld aan de 13 manen van een jaar.

Womb Awakening
In de Westeuropese heksentraditie, aldus Seren en Azra Bertrand op pag. 158 van hun prachtige boek ‘Womb Awakening’, is de tijd tussen 31 oktober (Samhain) en Imbolc (2 februari) de tijd van de magische afdaling in de Baarmoeder van de Rendiermoeder. Met als hoogtepunt de drie dagen van Wintersolstice – vanaf de avond van 21 december – wanneer werd gezegd dat het licht opnieuw vanuit (!) haar baarmoeder werd geboren.

Dit werd gevolgd door de magische 13 dagen (of nachten?) van viering, tot aan Twaalfde Nacht en Epifanie (6 januari), dat bekend staat als de kerstmis van/voor vrouwen. Wat gebeurde er dan? Vrouwelijke baarmoedershamanen voerden menstruatievernieuwingsrituelen uit om het oude (jaar) te reinigen en het nieuwe jaar te verwelkomen.

Deze informatie, de herstory, geeft je de mogelijkheid om deze verstilde periode van deze maand te beleven vanuit een gekerstende visie of te gaan voor de oorspronkelijke versie van de rendiermoeder en haar baarmoeder, waar, vanuit het donker, het nieuwe licht ontstaat. De sprong voorwaarts: zie je haar door de lucht springen, haar nek uitgestrekt, haar poten naar voren gestrekt?

Lida van de Water

december 2018

Bronnen
Danielle Prohorn Olson, Remembering the Deer Mother of Winter Solstice. Internet: https://gathervictoria.com/2017/12/15/doe-a-deer-a-female-deer-the-spirit-of-mother-christmas/. Onderaan haar artikel staat ook een videofilmpje. Makkelijk om te delen of door te sturen : )

Raunhnächte; Perchtennächte, van Juliane Schönau
Seren en Azra Bertrand (2017). Womb Awakening. Vermont: Bear & Company
Ineke Bergman, Holle en Perchta. Interne, godinnen van eigen bodem
Susan van Soest, 13 heilige nachten (Internet). www.dochtervandeaarde.eu
https://www.ineen.org/12-heilige-nachten-achtergronden https://www.circewicca.nl/jaar/02.html, van Joke en Ko Lankester
pagancalendar.co.uk
En.wikpedia.org/wiki/List_of_multinational_festivals_holdays
http://northernway.org/school/way/calendar/yule.html. Door Linda Seekins

Verder lezen
Suppressed Histories Archives (Max Dashu), website en op Facebook

Illustraties: uit het artikel van Danielle Olson, Internet.

#Modraniht #RendierMoeder #12nachten #baarmoeder #orakelen #Beermoeder #WildeJacht #Holle #Perchta #Lucia

DE RODE TENT

De Rode Tent: je ziet het voorbijkomen op alle social media en ook tijdschriften besteden er aandacht aan. Wat is dat voor iets, Rode Tent en wat gebeurt daar?

De Rode Tent is een vrouwenbijeenkomst rond volle maan of donkere (nieuwe) maan. De naam Rode Tent komt van het gelijknamige boek van Anita Diamant die in 1999 het verhaal schreef over Dinah, de dochter van Jacob uit de bijbel. In dat verhaal speelt de Rode Tent een centrale rol, het is de vrouwentent in het nomadenkamp, waar vrouwen bijelkaar komen als ze menstrueren of gaan bevallen. Vrouwen menstrueerden veelal gezamenlijk en meestal bij nieuwe maan. Het boek was een groot succes in Amerika en in navolging van het boek zijn er toen overal Rode Tenten ontstaan.

Natuurlijk hadden we met de vrouwenbeweging uit de jaren 60 al de eerste vrouwencirkels, vrouwenpraatgroepen, vrouwencafé’s en vrouwenhuizen en zijn de vrouwencirkels in ieder geval gebleven (net als Internationale Vrouwendag : ) - het boek over de Rode Tent heeft er een boost aan gegeven en vanuit Amerika is het als een grass root movement naar Europa en elders gekomen. Het specifieke van Rode Tenten is de planning op of rond de maanstanden.

Dat vrouwen elkaar opzochten tijdens hun maanbloedingen en met bevallingen, is universeel. We komen dit over de hele wereld tegen, vrouwen die elkaar hielpen, verhalen vertelden, orakelden, kruiden prepareerden. We kennen het misschien niet of niet meer, maar het zit wel in ons DNA. Het gaat om ancient sisterhood.

Waarom een Rode Tent?

In een Rode Tent spreken vrouwen over onderwerpen waar je zo, in je dagelijkse leven, niet echt over praat. Vrouwen spreken een voor een, er wordt geluisterd als een vrouw spreekt en er worden geen ongevraagde adviezen gegeven. Meestal is er een gespreksthema. Ook zingen we en als we zin hebben, dansen we. De energie is met Volle Maan uitgelatener, met Donkere Maan schouwen we naar binnen.

“Sister, open your heart, fling your hopes high and set your dreams aloft. I am here to hold your hand.”- Maya Angelou

Je kunt je verhaal vertellen als je wilt maar het hoeft niet. De belangrijkste regel in de Rode Tent is dat niets hoeft. Het is juist bedoeld om even helemaal jezelf te kunnen zijn. Als je alleen maar wilt luisteren is dat ook goed. Als je lekker wilt liggen om bij te komen, is dat prima. We drinken thee en nemen allemaal iets (gezonds) lekkers mee.

De Rode Tent is geen therapiegroep. Toch kan het therapeutisch werken. Net als Open School werken we feitelijk vanuit de idee van het ervaringsleren, we leren van en met elkaar. We huilen en lachen met elkaar. We herkennen onszelf. We horen en begrijpen dat we niet alleen zijn. Samen zijn we vrouwenkracht. Het helende effect van samen zijn en je uitspreken en je gehoord voelen is voelbaar en tastbaar.

THE HEALING POWER OF WOMEN

Rode Tent gaat over empowerment. De kracht van vrouwen, zoals bijvoorbeeld ook zichtbaar in de film The Goddess Project.

De Rode Tent, nu ook in de Bollenstreek

Aanstaande 31 maart hoeden wij weer onze Rode Tent. Dan bestaat onze tent we al weer 2 jaar! De tijd vliegt. Deze Rode Tent rond de Volle Maan staat in het teken van onze dromen en wensen, van toen we klein waren. Wat heb jij daarvan waar kunnen maken? Met de energie van het voorjaar waarin we onze intenties kunnen meegeven aan de frisse wind die de laatste spinnewebben uit de winter wegblaast, zingen en dansen we de lente los!

De Rode Tent is toegankelijk voor elke vrouw, jong en oud, moeder en dochter, zuster, oma. Als vergoeding vragen we 10 euro. Kom zitten in de cirkel en voel hoe jou dat rust geeft en bekrachtigt. Het allerbelangrijkste is: niets hoeft, het gaat om jou.

Voor meer informatie over de Rode Tent Bollenstreek en de hoedsters kun je kijken op www.tempelvandegodin.blogspot.nl of www.avenahareducatie.blogspot.nl

www.Rodetent.org

http://www.thegoddessproject.com/